TRẦN XUÂN AN & SƠ YẾU LÍ LỊCH
.
SƠ YẾU LÍ LỊCH
Xem lại ngâm khúc tự sự “Người Mẹ trong chiến tranh” và mấy bài về lí lịch:
.
.
———————-
.
1971
.
.
1976/1977
.
.
Về nguyên quán, xem bài thơ “NHÁNH TRẦN XUÂN TỘC TRÚC LÂM Ở NHĨ TRUNG, CÙNG HUYỆN” ở tiểu mục thứ 2 bên dưới, lưu ý phần chú thích.
________
Trong 52 đầu sách do Trần Xuân An viết (01 đầu sách sưu tập), có 17 đầu sách (thơ, truyện) gần đây nhất, tập trung vào đề tài: HOÀ GIẢI DÂN TỘC ĐỂ HOÀ HỢP DÂN TỘC & BẢO ĐẢM CÁC QUYỀN TỰ DO DÂN CHỦ theo Hiệp định về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam (Agreement on Ending the War and Restoring Peace in Viet Nam), thường gọi là: HIỆP ĐỊNH PARIS 27-01-1973Trích nguyên văn bản tiếng Việt và bản tiếng Anh , ĐIỀU 11:
“… – thực hiện hòa giải và hòa hợp dân tộc, xóa bỏ thù hằn, cấm mọi hành động trả thù và phân biệt đối xử với những cá nhân hoặc tổ chức đã hợp tác với bên này hoặc bên kia;
– bảo đảm các quyền tự do dân chủ của nhân dân: tự do cá nhân, tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do hội họp, tự do tổ chức [lập hội], tự do hoạt động chính trị, tự do tín nguỡng, tự do đi lại, tự do cư trú, tự do làm việc, quyền tư hữu tài sản và quyền tự do kinh doanh…”.( “… – achieve national reconciliation and concord, end hatred and enmity, prohibit all acts of reprisal and discrimination against individuals or organizations that have collaborated with one side or the other;
– ensure the democratic liberties of the people: personal freedom, freedom of speech, freedom of the press, freedom of meeting, freedom of organization, freedom of political activities, freedom of belief, freedom of movement, freedom of residence, freedom of work, right to property ownership, and right to free enterprise…”).
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer
/posts/2729556287318305/
————————-
1)~ Ngâm khúc tự sự NGƯỜI MẸ TRONG CHIẾN TRANH (hoà giải dân tộc):
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/2613404895600112/
Sách PDF NGƯỜI MẸ TRONG CHIẾN TRANH (hoà giải dân tộc, cuốn 12)
.
.
.
2)~ Bài 44 trong tập “”Nguỵ” và “phiến”, hoà giải thời hậu chiến” (hoà giải dân tộc):
NHÁNH TRẦN XUÂN TỘC TRÚC LÂM
Ở NHĨ TRUNG, CÙNG HUYỆN
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/2858811371059462/
.
.
3)~ Bài 14 trong tập “Tổ quốc ơi, con kính thưa lời nói thẳng” (hoà giải dân tộc)
TANG CHẾ RUỘT THỊT
CỦA MỘT CỤ ÔNG THỜI BOM ĐẠN
Trần Xuân An
1
ít năm, sau ngày Tuyên ngôn Độc lập
cuộc Chiến tranh Đỏ – Vàng
mẹ ông bị giết bởi đạn giặc Pháp
máy bay bủa trời, lê-dương lùng đất! Nát tan!
suy tư về phiên bản quốc kì Liên Xô
ông rời Việt Minh, nuốt cay ngậm đắng
về với cờ vàng Quốc gia, cờ triều Nguyễn
(ơn Chúa Nguyễn mở rộng cõi bờ)
quốc kì vàng Quốc gia Việt Nam
không giống cờ thực dân, phát xít
ông về với “Thế giới tự do”
thời thực dân tàn, giặc Pháp sẽ phải cút!
ít năm, sau ngày núi sông thống nhất
cuộc chiến tranh đồng chí Đỏ láng giềng
con trai ông, trong trại sĩ quan Vàng cải tạo
máu tràn biên giới Việt – Miên
gậy gộc chung chiến tuyến, bộ đội, đồng bào
con trai ông chết vì pháo kích
bởi quân Kh’Mer máu cuồng mao-ít
xương cốt chẳng biết tìm đâu!
cuộc chiến 30 năm, rồi chiến tranh biên giới
ruột thịt ông chỉ chết hai người
bởi đạn giặc Pháp và Kh’Mer Đỏ
(đứa con trai khác, chết vì sóng dữ biển khơi)
2
ông là thiếu tá bảo an, quân trấn
thời Mỹ – Nga, hai Khối ngoại xâm, giao tranh
chọn lựa con đường biết ơn Chúa Nguyễn
nửa đường nửa đoạn không thành
trước ngày núi sông thống nhất, hai mốt năm
con cháu ông học sử chống Pháp, đuổi Nhật
Miền Nam bừng sáng Việt Nam
(không phải không còn sai lạc)
học sử mất nước gần trăm năm ấy
Miền Nam (dải đất thuở Đàng Trong)
trả mối nhục phải dựa vào lũ giặc
rõ ràng sử xanh, sáng tỏ ra sách lược, nỗi lòng
thời gian đã qua
cũng là ruột thịt
hoài niệm thời dựa giặc để đuổi giặc
là khói hương
suốt đời ông tự hào mình không sùng bái
lãnh tụ ngoại quốc, như Mác Lê Xta Mao
từ cuốn sử ở nhà ông vẫn sáng ảnh Bác
giũ ngoại cường!
Người thắng Pháp, khung đặt trên cao
ông là dân đen bình yên
sau ngày núi sông thống nhất
máy bay đoàn tụ đưa ông rời xa Tổ quốc
vầng trán trĩu nặng buồn phiền
tuổi đời đã qua cũng là ruột thịt
hồi ức, lòng không đối phương
Chiến tranh Lạnh, Hàn Triều, Đông Tây Đức
và nỗi nhớ Việt Nam hậu chiến là khói hương
suốt đời ông kiên tâm thờ cúng
Quốc tổ gia tiên
đau nỗi đau: Thập giá áp đặt trên nấm mộ
mộ không phải đất Tổ quốc thiêng liêng
trong tang chế chính mình
xác ông rơi hoài nước mắt
cách nửa vòng Trái Đất
nghe tiếng thở dài huyệt sâu
3
từ bao giờ, trầm tư thành thật
trầm tư sâu, một lịch sử những nẻo đường
mấy thế hệ xa gần đã khuất
tâm trí chúng ta đổi mới, sang chương
thế hệ chúng ta
đã khác
con đường Đỏ, nhìn quanh, muôn phương
cũng tự đổi khác
hơn ba mươi năm trường, tang chế Liên Xô
văn sử Đỏ, với nghìn nhà Đỏ, là ruột thịt
lời ai điếu thời sách báo tuyên truyền tự chết
Nguyễn Minh Châu viết chẳng bất ngờ!
tác phẩm tôi, tôi không tang chế
viết yêu thương, để đất trời tốt nắng tươi mưa
viết chiến tranh, để hoà giải, không thù hận
tôi cũng khát khao Đổi mới, khác xưa.
T.X.A.
09-09-2020 & 13-09-2020
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/2696962107244390/
https:// txawriter. wordpress. com/2020/09/10/2-bai-tho-13-14-sau-ngam-khuc-va-vai-doan-viet-ngan
.
.
4)~ Bài 40 trong tập thơ “Bốn năm Chữ thập đỏ” (hoà giải dân tộc):
ĐỀN HÙNG Ở VƯỜN NON NƯỚC * – TP.HCM.
(Nhớ buổi sáng tiễn ba tôi, 1982)
Trần Xuân An
dâng hương, trước chuyến đi xa
người rời Tổ quốc bay qua biển buồn
đất này thành đất cội nguồn
vẫn Vua Hùng ngự miếu đường Hùng vương
xoá thời Pháp dựng súng cuồng
Sài Gòn thu gọn một vườn nước non
bảo tàng lịch sử vàng son
bốn ngàn năm đó, cháu con trước Ngài
dâng hương, nước mắt chảy dài
như lưu đày tận nước ngoài xa xăm
người rời Tổ quốc, khóc thầm
chuyến bay, chim Lạc hướng tâm bay vòng!
người đi, quyến luyến núi sông
nơi đoàn tụ lại là không nước mình!
bình yên, từ độ hoà bình
bay rời nước, lòng trùng trình, ngấm đau
ba cây nhang thắp trên đầu
một Quốc Tổ, một xưa sau, một người
tôi thầm vái sống cha tôi
xin Vua Hùng, xin giống nòi, chung nhang
vườn nước non, sâu bảo tàng
thiêng Đền Hùng, mặn nắng vàng sáng kia
ba mươi sáu năm xa lìa…
chưa về thăm kịp, mộ bia dựng rồi
sẽ thành đất của nước tôi
đời tôi, cha dặn, trọn đời Việt Nam
vườn non nước bốn ngàn năm
trao khai sinh gốc, khóc thầm cha đi
cha đi, không lao cải gì
một mai trắng nở, vô vi tận hồn
cha mừng đời mới cho con
Đền Hùng, vẫn giữa Sài Gòn, nghiêm tên.
T.X.A.
06:23 – 09:47, 19-03-2018 HB18
………..
(*) Thảo cầm viên ở TP.HCM., hiện nay vẫn còn nguyên vẹn kiến trúc, tên gọi “Bảo tàng Lịch sử Việt Nam” và “Đền thờ Vua Hùng”, rất trang nghiêm. Thảo cầm viên có nghĩa là vườn cây cỏ chim muông, còn được hiểu là vườn thiên nhiên non nước.
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/2024221404518467/
https:// txawriter. wordpress. com/2018/03/22/cong-bo-tap-tho-thu-19-trong-40-dau-sach-cua-t-x-a-va-01-suu-tap-tu-lieu/
Bài đã đăng ở tạp chí Cửa Việt số 343, 4-2023:
https://www.facebook.com/tranxuanan.writer/posts/3409557719318155/
.
.
5)~ Bài 40 trong tập “”Nguỵ” và “phiến”, hoà giải thời hậu chiến” (hoà giải dân tộc):
SINH RA TRONG CHIẾN TRANH,
GIÀ ĐI TRONG HẬU CHIẾN
Trần Xuân An
nghề văn cũng như nghề thuốc *
hậu chiến cũng trầm trọng vết thương
phẫu thuật bằng lí lẽ vô trùng, đanh thép
thấu hiểu nỗi đau, tâm hồn cũng máu tuôn
vải trắng như giấy trắng, máu đọng
đỏ chữ thập, đỏ trăng non, đỏ kim cương
những mũi kim khâu hoà giải lành lặn
trông như vài cầu Hiền Lương
suốt đời tôi chưa từng cầm súng
cha anh là sĩ quan bàn giấy, công chức phố phường
nên kính nhân lên nghìn lần nỗi đau hậu chiến
bao gia đình oằn lưng tang chế máu xương
lí giải chính mình bằng chủ nghĩa lí lịch
là hạ mức độc lập mỗi người xuống tầm thường
nhưng thôi thì mỗi người tự hoà giải
chữ và tâm, tự phẫu thuật, khâu lấy vết thương
có nhà văn, cha là Việt Minh tập kết ra Bắc
một đời cầm bút chống cộng kiên cường
có nhạc sĩ, cha là đại thần, bị Việt Minh hành quyết
một đời bao bài ca Đỏ, chẳng hoen sương
vượt lên chủ nghĩa lí lịch, hồng lãng mạn
rồi đỏ chữ thập, đỏ trăng non, đỏ kim cương
nhưng viết — phẫu thuật, dưới ánh sáng trắng
ánh sáng đỏ hay vàng, hoà giải vô phương.
T.X.A.
13:34-15:01, 27-02-2021
…………..
(*) Ngày Thơ Việt Nam (15-01 âl., năm Tân Sửu HB21, nhằm ngày 26-02-2021) & Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27-02 / 2021). Năm nay, hai ngày này kề nhau.
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/2838524283088171/
https:// txawriter. wordpress. com/2021/02/27/b40-tap-27-49-sinh-ra-trong-chien-tranh-gia-di-trong-hau-chien/
.
.
6)~ Bài 38 trong tập thơ Trần Xuân An, “”Nguỵ” và “phiến”, hoà giải thời hậu chiến” (hoà giải dân tộc):
KHĂN TANG TRONG LÍ LỊCH
Trần Xuân An
1
bốn mươi tư năm chiến tranh
ruột thịt gia đình không có ai chết trận
tất cả đều được bình an
nhưng vẫn có ba nỗi niềm khăn tang
đã lắng
trong quãng dăm năm Việt Minh
bà nội kính yêu, máy bay Pháp bắn
Kh’Mer Đỏ tấn kích, chết người anh
trong trại tù sĩ quan, sau tàn cuộc Sài Gòn
một đứa em chìm theo ghe ngoài biển
hai nỗi đau do giặc ngoại xâm
nói chi một nỗi đau do bão và sóng mặn
không là gì, so với đồng bào chung số phận
tràn ngập máu xương
non nước li tan
2
chiến tranh trong bao chiếc khăn tang
ở trăm triệu công dân, trăm triệu lí lịch
có loại lí lịch trích ngang về máu, nước mắt
bốn mươi tư năm chiến tranh
từ lâu siêu thoát khói nhang
dẫu sao, không dễ gì bị lí lịch giam cầm
nếu mọi người tự do tư tưởng, tự do cầm bút
(ruột thịt gia đình nội ngoại Miền Nam
có thời không chủ nghĩa lí lịch
tự quyết tự thân)
tự quyết con đường chính mình
trong đời sống, trên từng trang viết
có thể bị ngã, do đâu đó đẩy xô oan nghiệt
vẫn gượng lên, tự quyết chính mình
mỗi trang viết thách thức với nghìn năm
giải thoát cho mọi nhà sử, nhà văn
cho dù lí lịch Vàng hay Đỏ
cái tâm của mỗi người trên trang viết đó
hãy thách thức tác phẩm mình
với nghìn năm!
3
không phải khăn tang trong lí lịch
mà chính là ba chiếc khăn tang
về ba cái chết Chân, Thiện, Mĩ
tầm mắt không thấu trần gian vạn năm
ba chiếc khăn tang này mới bịt mắt sử, văn…
T.X.A.
05:12-07:01, 24-02-2021
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/2835968273343772/
https:// txawriter. wordpress. com/2021/02/24/b38-tap-27-49-khan-tang-trong-li-lich/
.
.
7)~ Bài 25 trong tập thơ “Tổ quốc ơi, con kính thưa lời nói thẳng” (hoà giải dân tộc):
CHÍ ĐỘC LẬP BÌNH SINH
THỜI LƯỠNG CỰC
Trần Xuân An
bước vào tuổi sáu lăm, lại tự hỏi
đời ta sao? Từ Huế thuở lọt lòng
dòng sống chảy tương tác cùng thế Đất
vận Nước là hai Khối chẻ dòng sông
sáng Nam Tư, Tito nhân vật sử *
đau, cầm súng cho Đế quốc Áo – Hung
buồn, cầm súng cho nước Nga xô-viết
chống hai Khối, đỏ riêng sắc trung dung
du kích quân Cu Ba từ Nam Mỹ
thắng, ngồi cao, ghê máu chảy hoà bình
Che tự thành hòn đá của Sisyphe *
tự lăn lên rồi tự thả, hiện sinh!
tuổi trung học, hai người như đất sét
ta nhào nặn một thần tượng nước mình
vào đại học, ta đỏ màu sáng tạo
a ha ha, chí độc lập bình sinh!
sau mấy năm Việt Minh, quãng độc lập
cha hồi quy chính danh, về Quốc gia
mạ tản cư, bị bắt, rồi được cứu
nhưng tư tưởng, ta tự sáng tạo ta
đỏ thống nhất, thật lòng ta cũng đỏ
đùa đỏ ớt, đỏ cà chua, cay chua
bị chối từ vào Đoàn (nói chi Đảng!)
vẫn thành tâm nhà giáo đỏ lạc mùa
ta từng viết ta như giáo sĩ đỏ
“Kẻ tuẫn đạo” của Unamuno *
(ông làm lễ, nhưng lướt câu kính tín!)
lãnh tụ ngoại, Nga – Trung, ta phớt lờ
ba bảy năm, dân đen công dân đỏ
thời “Cởi trói”, văn sử đỏ, đỏ vàng
ta vẫn vậy, họ Trần nhưng gốc Nguyễn
sách ta đỏ, sắc đỏ Trần Xuân An
thời trẻ tuổi, ta nhà thơ, nhà giáo
mất một nhà, chỉ còn lại một nhà
may “Cởi trói”, ta xây thêm nhà sử
nhà tiểu thuyết, nhà luận — xương máu ta
Đảng cầm quyền muốn đỏ thì cứ đỏ
Đảng vẫn đỏ, ta công dân đỏ thôi
Đảng dân tộc, ta mừng thuần dân tộc
học trăm phương văn minh của loài người
trong đời thường, dân đen công dân đỏ
với hiến pháp, luật pháp, ta tuân hành
trước trang viết, ta một chí độc lập
bóng lãnh tụ ngoại cường đè, sao đành!
cuộc đời ta, bao giờ cũng minh bạch
tác phẩm ta cũng giấy trắng mực đen
cống hiến đời gần năm mươi đầu sách
sự nghiệp còn, vượt thắng mọi lãng quên.
T.X.A.
20-01-2021
…………..
(*) Josip Broz Tito (1892-1980); Che Guevara (1928-1967). ~ Sisyphe, nhân vật thần thoại, bị hình phạt của Thượng thần chúa tể Zeus, cứ phải lăn đá lên đỉnh núi rồi thả xuống chân núi. Đó là một hình phạt khiến nạn nhân cảm thấy vô nghĩa, phi lí, nên đành phải tìm ý nghĩa sống trong tình cảnh chung thân, muôn kiếp vô nghĩa, phi lí của kiếp người, của trần gian. Albert Camus, nhà văn, triết gia hàng đầu của chủ nghĩa hiện sinh, đã viết lại thần thoại này. Chủ nghĩa phát-xít Hitler từng vận dụng hình phạt ấy, ở giếng nước (múc lên, đổ xuống), khiến nhiều tù nhân tự tử vì không thể chịu đựng nổi sự vô nghĩa, phi lí. ~ “Kẻ tuẫn đạo” (“San Manuel Bueno, Mártir” – Thánh Manuel Bueno, tuẫn đạo) của Unamuno, tác giả người Tây Ban Nha, Trần Xuân Kiêm dịch, Nhà xuất bản Quế Sơn – Võ Tánh, Sài Gòn, 1971: Nhân vật giám mục trong truyện được phong thánh sống, nhưng ông không bao giờ đọc câu kinh thể hiện đức tin về sự tồn tại Đức Chúa Trời. Ông không tin có Chúa Trời, mặc dù đó là điều răn số một, cơ bản nhất của Thiên Chúa giáo.
NÓI LẠI CHO RÕ:
Hồi còn là sinh viên và dạy học, dĩ nhiên tôi tuân thủ đường lối, chủ trương của Đảng cầm quyền và truyền giảng theo tinh thần chủ nghĩa xã hội, nhưng tránh đến mức tối đa việc nhắc đến các lãnh tụ ngoại, như Marx, Lenin, Stalin, Mao, vì chí độc lập bình sinh của người Việt nói chung. Việc đó cũng như giám mục được phong thánh trong “Kẻ tuẫn đạo” không đọc câu kinh thể hiện điều răn số một của Thiên Chúa giáo, vì giám mục ấy không tin có Đức Chúa Trời.
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/2810820145858585/
https:// txawriter. wordpress. com/2021/01/20/b25-them-vao-t26-chi-doc-lap-binh-sinh-thoi-luong-cuc/
.
.
Link trang này ở Facebook:
https:// www. facebook. com/tranxuanan/posts/3248939268713335/
.
8).
NHÀM NHẠT CHĂNG,
CHUYỆN RIÊNG ĐÂU PHẢI CHUYỆN RIÊNG
Trần Xuân An
năm nào, giấy sót rơm, in sách
thơ với thư, ai nắn nót yêu!
giấy mỏng hồng thừa trong tiệm sách
được cho không giữa phố tiêu điều
xin về, viết những trang gia phả
ba nghẹn lòng, trầm tư tháng ngày
nội huyết thống và nội đạo nghĩa
Nguyễn — An Cư, thế cuộc, oan cay *
nếu chiến tranh không tro bụi hết
còn gia phả cũ đã thiêng liêng
chính danh đến cắt chia, Nam – Bắc
viết lại, ba truyền miệng nỗi riêng
gia phả nguyên màu hồng giấy lụa
còn đây nét chữ ba ngày xưa
họ Trần Xuân suốt, giấu đi Nguyễn
giấu đáy tim con, tránh nắng mưa
Biên giới, Chiến tranh Lạnh đã tắt
trước mươi năm, trục gốc trong trường
ngẩng đầu, chấm Bến Hải, ngòi bút
Đổi mới, Hiền Lương thôi đặc sương
gia phả, thành nhàm nhạt, nỗi cũ
chuyện thời thế, chẳng phải niềm riêng
niềm riêng, hai họ nội đều rõ
ba giấu, trong thời quốc sử nghiêng
quốc sử, trăm ba năm thuở ấy *
Trần làng Trúc, Nguyễn làng An Cư *
ngẫm từ gia phả giấy hồng lụa
ba viết trong nhà, tâm thế tù
Đổi mới, núi sông reo “Cởi trói”
trăm ba năm thuở ấy, soi rồi
viết nghiên cứu sử và thơ sử
thẳng chuyện nước, niềm nhà, góp đời
từ độ Miền Nam bị gọi “nguỵ”
trùng trùng gia phả thành oan khiên
biết rồi, khổ quá, nói nhàm, nhạt
chuyện thế thời đâu chỉ nỗi riêng.
T.X.A.
07:12-11:50, 22-12-2022
………….
(*) ~ Làng An Cư, xã Triệu Phước, Triệu Phong, và làng Trúc là Trúc Lâm, xã Gio Quang, Gio Linh, đều thuộc tỉnh Quảng Trị. ~ Trăm ba năm: 1858-1989/1991.
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3334529810154280/
.
.
Chiếc cầu Ý Hệ (cầu Hiền Lương) 