CUNG KÍNH THÀNH HOÀNG KẺ DIÊN

.
CUNG KÍNH THÀNH HOÀNG KẺ DIÊN
Trần Xuân An

lặng ngồi im dưới gốc bàng
lắng nghe văn tế đình làng xa xưa
bảy trăm năm mấy ngàn mùa
Thành hoàng ngự, những triều vua qua rồi

sắc phong vương, khắp bể khơi
tích thuyền đánh giặc gặp trời bão giông
ngài Nguyễn Phục hiểu Biển Đông
hoãn buồm chèo, kẻ bạc lòng sàm tâu
người trung nghĩa phải rơi đầu
Hải Dương thờ, vua Lê đau lệnh mình
nỗi oan từ đó hiển linh
hồn phúc thần ngự vào đình Kẻ Diên

ngược sông Mỹ Chánh, bưng biền
cầm quân triều Mạc trung kiên tướng thần
tổ tiên – giặc Minh xâm lăng?
nhiều đời hậu duệ trách căn cước mình
bi kịch huyết thống tội tình
sáng tỏ ra, khi hi sinh, kiệt cùng
Hoàng Bôi vẫn đấng anh hùng
Mạc triều phong phúc thần chung mấy làng

giữ yên đồng ngọc, rừng vàng
mênh mông biển bạc Hải Lăng quê nhà
Chiêm tặng đất lại quay ra
sông Khung dậy sóng Lào qua, phải về
tướng thần thuở mục ngai Lê
Lê Cử Nồng lại lắng nghe vận trời
phúc thần, triều Mạc lên ngôi
Trung Trinh Bá Thượng Xá ngời linh thiêng

gốc Kẻ Diên sáu người hiền
văn tế ngân tên họ riêng, tôn thờ
ngài Phan Khắc Ngạn giỏi Nho
làu kinh sử từ tuổi thơ danh lừng
đuốc gươm Ái Tử sáng trưng
Chúa Tiên vời dạy, sống cùng cháu con
ra Bắc đuổi Mạc lên non
Chúa giao chính sự, trăm dồn một tay

miếu Quan Đốc ấy, hương bay
cùng nến thắp miếu Quan Cai anh hùng
họ Nguyễn Tín, vút dây cung
kiếm ngời rồng lượn, ngựa lưng chừng trời
giận Chiêm, xót máu Chiêm rơi
ngài chùn tay, máu ngài nơi ngực ngài
ngựa cõng về Kẻ Diên này
Ninh Bảo hầu, hồn xưa nay Thành hoàng

quan trấn Lao vó ngựa vang
họ Nguyễn Văn, gươm ướt trăng giữ rừng
thấy trong hương khói tế chung
chốn sơn phòng Nguồn Hãn cùng Non Mai
Kẻ Diên cường tráng sức trai
“Ô Châu cận lục” không dài chữ ghi
đến Chúa Nguyễn vẫn uy nghi
ngài Cai đội Cẩm Long thi luyện người

Kẻ Diên, Chúa Nguyễn mấy đời
tin dùng tài trí, xa soi gương gần
như Lý Thường Kiệt tịnh thân
làm quan dinh Chúa chữ dâng mực mài
Nguyễn Văn, phổ ý đẹp hoài
tế đình thôi lẻ ba bài vị cô
người làng sáu vị, ngai thờ
phúc thần ba đấng vua cho sắc về

lời trong xưa thẳm, vọng nghe
Nguyễn Văn, Nguyễn Tín vai kề Phạm Văn
— ba tiền khai khẩn, triều Trần
hậu khai canh, bảy di dân cuối Hồ:
Phan, Dương, Trịnh, đầu Lê sơ
Trần Văn, Lê, Đặng, Hoàng vô chung lòng
Trần Thanh, Phan Ðình, nối công
Nguyễn Như, Trần, Nguyễn sức đồng Chúa Tiên *

gốc bàng, lắng nghe lời thiêng
yêu làng, văn tế thề nguyền núi sông
mười lăm, truyền mười hai dòng *
tôi ngụ cư không ngoài lòng Kẻ Diên

nhiều năm thoảng gợn, an nhiên
vào Nam suy ngẫm, tập thiền bao dung
nhân thần chống Lê trung hưng
Lê trung hưng vẫn không ngưng phong thần
trung nghĩa còn, triều đại tàn
hậu triều không phế sắc ban tiền triều
mỗi triều riêng mỗi kính yêu
— Trạng Trình phò Mạc rồi tiêu dao về. *

T.X.A.
07:36-16:58, 04-02-2023
(Mười bốn, áp Rằm Nguyên tiêu Quý Mão HB23)
……………………….

(*) ~ Ngoài các ngài nhân thần do các triều đại sắc phong (ngài Nguyễn Phục người tỉnh Hải Dương, ngài Hoàng Bôi người làng Câu Nhi bản huyện Hải Lăng, ngài Lê Cử Nồng người làng Thượng Xá, địa danh cũ là Hoàng Xá, cũng thuộc bản huyện), còn có lục vị tiền quan là người gốc Kẻ Diên (ngài Phan Khắc Ngạn, ngài họ Nguyễn Tín, ngài họ Nguyễn Văn, và ba ngài khác cũng thuộc họ Nguyễn Văn). Trong sáu vị quan thời Chúa Nguyễn, gọi là tiền quan, có bốn vị tịnh thân như danh tướng Lý Thường Kiệt đời Lý. Đó là ngài quan thái giám Phan Khắc Ngạn, ba ngài quan thái giám họ Nguyễn Văn. Cũng là thành hoàng của làng gồm các tiền hiền, hậu hiền của mười lăm họ tộc chính cư làng Kẻ Diên (Diên Sanh): “Ba ông tiền khai khẩn, bảy họ hậu khai canh (có lục vị tiền quan), ngũ phái tiếp công nối sức”. Nói tắt là “Ba ông, bảy họ, lục vị tiền quan, ngũ phái”. Trong mười lăm họ chính cư, có ba họ vô tự, nhưng vẫn có bài vị ngai thờ ở đình làng. Như vậy, tổng cộng là hai mươi bốn bài vị: Ba ngài nhân thần, sáu ngài tiền quan, mười lăm ngài tổ của mười lăm họ. ~ Nguyễn Bỉnh Khiêm, sinh: 1491; đỗ trạng nguyên: 1535 (ông đã 44 tuổi, triều Mạc đã định ngôi vua được 8 năm) và làm quan dưới triều Mạc 8 năm, từ 1535 đến 1542 hoặc 1543 (cáo quan khi độ 52 tuổi); mất: 1585 (94 tuổi). Dương Văn An (1514-1591), đỗ tiến sĩ năm 1547 (triều Mạc), tác giả tục biên “Ô châu cận lục” (1553), cũng làm quan dưới triều Mạc. Nhà Mạc thành lập: 1527 và bại vong: 1592 (65 năm), nhưng vẫn tồn tại ở Cao Bằng đến tận 1677.

Tham khảo (sắp theo thứ tự chữ cái) :

1)- Dương Văn An, “Ô châu cận lục”, bản dịch của Văn Thanh, Phan Đăng, Nxb. CTQG., 2009, tr.139; có đối chiếu bản dịch của Trần Đại Vinh, Hoàng Văn Phúc. Trung Trinh Bá [Lê Cử Nồng] người làng Hoàng Xá, Hải Lăng, được xếp vào mục Trung nghĩa. Theo bản văn do ông Nguyễn Tín Thừa chấp bút, đã dẫn bên dưới (4), ngài Lê Cử Nồng có công đánh dẹp giặc xâm lăng. Theo đó, ngài hẳn có công lao đặc biệt đối với làng Kẻ Diên. Trích văn bản đã dẫn: “Ngài Trung Trinh Lê Cử Nồng, quê ngài ở làng Thượng Xá, Hải Lăng, Quảng Trị. Ngài là một vị tướng có nhiều công trong cuộc chiến chống xâm lăng. Ngài đã hi sinh, được triều đình phong tặng sắc bằng là Phúc thần, là Thành hoàng, thờ tại đình làng Diên Sanh” (tlđd., tr.4).

2)- Nguyễn Bính, Nguyễn Hiền, Toàn văn Ngọc phả về Đông hải Đại vương Nguyễn Phục, Thành hoàng làng Đặng Xá, thờ ở đình làng (cùng huyện Kim Bảng, cách làng Đặng không xa, tại đình Trải thuộc thôn Thọ Lão, xã Hoàng Tây, tỉnh Hà Nam ngày nay, cũng thờ thành hoàng Nguyễn Phục). Thông tin cụ thể về xuất xứ văn bản: Bản chính do Bộ Lễ triều Lê biên soạn và ban phát cho xã để thờ. Người soạn: Nguyễn Bính, Đông Các đại học sĩ. Năm biên soạn: Hồng Phúc năm đầu (Nhâm Thìn 1572, niên hiệu vua Lê Anh Tông). Bản sao này do Nguyễn Hiền vâng mệnh vua sao chép lại, rồi ban xuống cho xã, trong năm Vĩnh Hựu thứ 12 (Bính Thìn 1736) đời vua Lê Ý Tông. Ông Chu Đức Soàn sao lục ngọc phả và ghi rõ xuất xứ như trên. Trích ngọc phả: “Nhà vua hạ chiếu triệu ngài về triều, phong ngài làm chức Phó tả thị giảng (dạy vua học). Tới khi Vua Thánh Tông Thuần Hoàng Đế đi đánh Chiêm Thành ở phương Nam, ngài giữ chức Đốc vận chuyển lương thuyền. Bấy giờ gặp dịp sóng to, Ngài sợ kinh động quân sĩ, bèn hoãn một ngày. Vua nghe lời gièm pha của hoạn quan, ghép tội phạm pháp và đem chém. Bấy giờ là ngày hai mươi tháng mười. Ngài được mai táng tại xã Bạch Đường, huyện Nam Đường (nay là xã Quảng Tường, Sầm Sơn, Thanh Hóa). Lại nói từ sau khi ngài hoá rất mực linh thiêng, nhân dân địa phương đã dựng đền thờ ngài. Thuyền buôn qua lại cầu đảo đều linh nghiệm. Sau vua thương Ngài vô tội bèn truy tặng sắc phong làm Thần Đông Hải, dựng một ngôi đền ở xã Bạch Đường để thờ ngài, lại hạ chiếu truyền cho thiên hạ, địa phương nơi nào ngày trước có nhà cửa của Phụ Công tại các làng xóm, thì cho dân rước sắc về lập đề thờ. Bấy giờ nhân dân xã Đặng Xá, huyện Kim Bảng, phủ Lý Nhân, đạo Sơn Nam nghe có chiếu chỉ liền đều kéo đến kinh thành rước sắc về lập miếu ở chỗ căn nhà lá cũ cạnh chùa để thờ ngài. Từ đó về sau, nước cầu dân khấn thảy đều linh ứng”.

3)- Huỳnh Đình Kết, “Hoàng Bôi, quan tướng triều Mạc” (1994). Trích từ bài nghiên cứu: “Riêng ông, những ghi chép về mối quan hệ huyết thống với Thượng thư Hoàng Phúc nhà Minh ở trong gia phổ, đã gợi mở nhiều vấn đề cần quan tâm, đòi hỏi nhiều thời gian và công sức mới có khả năng làm sáng tỏ được”.

4)- Nguyễn Tín Thừa (tộc trưởng họ Nguyễn Tín), “Sơ lược lịch sử làng Diên Sanh”, phát biểu trong Đại lễ khánh thành đình Diên Sanh ngày 20 tháng 2 năm Quý tị (2013). Ngoài các thông tin đã vận dụng, văn bản còn ghi rõ: Ba ngài Lê Lai, Đặng Lựu (đợt 2, triều Hồng Đức, niên hiệu Quang Thuận) và Trần Đại (đợt 3, chúa Nguyễn) đã vô tự.

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3369053946701866/
.
Xem thêm thơ Tết Quý Mão HB23 theo nhan đề link-hóa:

NỤ HÔN VÀNG NẮNG XUÂN, VÀNG TRĂNG MẬT & Câu đối

3 bài thơ mai đào quýt Tết Quý Mão 2023

MAI KẾT TRÁI

.
Ảnh:
.

.

.
NHỮNG BÀI HOÀ GIẢI HOÀ HỢP DÂN TỘC MỚI VIẾT (tính từ ngày 11-12-2022) — Trần Xuân An
Có thể tìm đọc ở nhan đề hoặc lịch ngáy tháng năm tại cột dọc bên trái
.
A.- THƠ TẾT & THƠ HOÀ GIẢI HOÀ HỢP DÂN TỘC:
1)- 05-12-2022: HƯU LÀ LẦN THỨ HAI TUỔI XUÂN
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3321720408101887/
2)- 07-12-2022: TẾT, TẠ ƠN THIÊN NHIÊN
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3321720821435179/
3)- 11-12-2022: NHÀ THƠ PHÁP SƯ THẠCH QUỲ
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3324567184483876/
4)- 16-12-2022: TIỄN BIỆT NHÀ VĂN “LINH NGHIỆM”
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3329237434016851/
5)- 22-12-2022: NHÀM NHẠT CHĂNG,
CHUYỆN RIÊNG ĐÂU PHẢI CHUYỆN RIÊNG
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3334529810154280/
6)- 23-12-2022: TỰ NHIÊN VÀ CHẤT NGƯỜI
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3335342896739638/
7)- 24-12-2022: “ÔN TẬP” ĐIỆN BIÊN PHỦ
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3336197239987537/
8 )- 28-12-2022: TÔI CÓ PHẢI LÀ NHÀ VĂN,
KHI KHÔNG NGHIÊNG LỆCH,
NHƯ CẦU HIỀN LƯƠNG NỐI HAI BỜ?
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3339589899648271/
9)- 31-12-2022: TÍNH QUAN PHƯƠNG HAY TÍNH NHÂN DÂN?
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3341970806076847/
10)- 11-01-2023: KẺ SĨ VÀ QUÝ TỘC
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3350371691903425/
11)- 16-01-2023: SỌ DỰNG NGƯỢC CẢ HAI MIỀN
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3354236084850319/
12)- 22-01-2023: NỤ HÔN VÀNG NẮNG XUÂN,
VÀNG TRĂNG MẬT
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3358815274392400/
13)- 24-01-2023: CÓ TRĂM MÙA ĐỂ YÊU MAI ĐÀO
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3360311264242801/
14)- 26-01-2023: TÁI BẢN TẾT
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3361740807433180/
15)- 26-01-2023: QUÝT TẾT
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3361765110764083/
16)- 27-01-2023: MAI KẾT TRÁI
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3362573360683258/
17)- 30-01-2023: TÁM MÙA TẾT NGÀN NĂM KẺ DIÊN
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3364941183779809/
18)- 03-02-2023: TÔ HỒNG THẮNG, KHUI ĐEN BẠI
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3368000463473881/
19)- 04-02-2023: CUNG KÍNH THÀNH HOÀNG KẺ DIÊN
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3369053946701866/
.
B.- CÂU ĐỐI:
1)- 20-01-2023: CÂU ĐỐI TẾT QUÝ MÃO 2023
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3357039501236644/
.
C.- MẤY BÀI BÌNH LUẬN:
1)- 18-12-2022: NGƯỜI QUỐC TẾ TAM VÔ
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3330850417188886/
2)- 12-01-2023: NHÂN ĐỌC BÀI THƠ “PHẠM QUỲNH, PHẠM TUYÊN” CỦA THÁI BÁ TÂN
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3351193855154542/
3)- 13-01-2023: VUA, THẦY, CHA
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3350371691903425/
4)- 28-01-2023: 50 NĂM HIỆP ĐỊNH PARIS 27-01-1973 — 2023
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3363047027302558/
.
Link trang này:
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3341402419467019/
.

Advertisement