MÓNG TAY LÁ LAN, RA TAY CẨN TRỌNG

        
.
Bài 22 – viết thêm sau BLSLXOBH.
MÓNG TAY LÁ LAN, RA TAY CẨN TRỌNG
Trần Xuân An

móng tay dài – móng tay lá lan
tự phụ bút nghiên, vân tay hoa nở
cẩn trọng ra tay… Nhưng xa ruộng cày mồ hôi đổ?
xa nước mắt rơi xưởng thợ, máu đê điều?

khi giặc đến, móng tay lá lan phiêu
như ẻo lả, vờn cong khói thuốc?
không, không, đừng nói oan, đau cuốc cuốc
khản tiếng chim luống cày, góc xưởng, chân đê

móng tay lá lan, quý tộc hoá nhà nho dân quê
mỗi triều đại màu mè nhiều cách
quan cách khác lực điền, thợ thuyền bung áo rách
bây giờ cũng thế, phải không quan?

cà vạt đắt tiền cũng như móng lá lan
hoa yết hầu, trái táo Adam dục vọng
dây dắt cổ quan, thắt vào, nghẹn họng
quan bây giờ quý tộc hơn xưa

xem phim “Sói xám” thời Liên Xô, ngỡ quan ngỡ vua
quan và vua Đỏ khác chi Mỹ miếc
quan cách biệt dân, chính thể nào cũng cách biệt
nhưng thôi đi, móng tay dài lá lan

cường tráng nhé, hỡi các vua các quan
đừng thân hạc mình mai, trói gà không chặt
học lễ, học văn, luyện cơ đồng xương sắt
chợt mỉm cười, nhìn ảnh móng tay lá lan!

cũng như “trung với nước, hiếu với dân”
nước là đất tổ quê cha biển bờ sông núi
dân là mẹ, cây lúa trên đồng, sợi tơ khung cửi
lễ và văn cải biến, thôi hình thức móng tay lá lan!

móng tay lá lan, tay nho sĩ, tay quan
móng dài nhắc ra tay cần cẩn trọng
một lần lỡ tay, xác dân chất đống
nhưng giặc đến, ẻo lả làm sao cầm súng cầm gươm?

T.X.A.
08:17-12:00, 28-11-2021
………………

(*) Các nho sĩ thường chỉ để móng tay dài vài ba phân mét, có ngón dài hơn một chút, và chăm sóc, vệ sinh móng tay thường xuyên (H.3, tác giả Léon Busy), cá biệt mới có người để móng tay dài đến vài tấc mét (H.1, H.2).

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3037151113225486/

Ảnh: anhxua . net – Google search

.

NHỮNG Ý RỜI VỀ “TIÊN HỌC LỄ, HẬU HỌC VĂN”

        
.
NHỮNG Ý RỜI VỀ “TIÊN HỌC LỄ, HẬU HỌC VĂN”
Trần Xuân An

Không chỉ LỄ trước (điều kiện cần)
VĂN sau (điều kiện đủ) mà nên có ĐỨC DỤC (lễ), TRÍ DỤC (văn), THỂ DỤC (kiện — tráng kiện).

o0o0o

LỄ không chỉ là phẩm chất đạo đức mà còn là cách thức, phép tắc, thể hiện trong ứng xử hằng ngày, ở cử chỉ, lời nói, việc làm, cách ăn mặc, chụp ảnh… Không VÔ LỄ, cần LỄ PHÉP đúng mức, phù hợp.

o0o0o

Nhà Nho dùng LỄ bên ngoài để giáo hoá (giáo dục) phẩm chất đạo đức bên trong. Phép biện chứng cổ xưa hay hiện đại đều thấy tác động hai chiều, nội dung quyết định hình thức, hình thức tác động lại nội dung, thậm chí cải biến được nội dung. Cần hiểu vậy và cần hiểu hai từ “đúng mức”, “phù hợp”.

o0o0o

Lễ, văn là đạo đức, lễ phép, văn hoá, học vấn. Văn hoá, đạo đức có tính khu vực văn minh. Tây ôm nhau, hôn nhau công khai, xưa ta cho là mọi (bọn ngoại quốc, ngoài vòng giáo hoá; hay là người khác biệt văn hoá). Nhưng hiện nay cô cháu, thầy trò ta chụp ảnh mà ôm eo nhau! Kinh khiếp!

o0o0o

Về VĂN, thời xưa chỉ chú trọng về văn học và sử học, địa lí học, mà kém về công nghệ, khoa học tự nhiên, kinh tế học; nặng từ chương, kém thực nghiệp. Chính công nghệ, khoa học tự nhiên, kinh tế – thực nghiệp mới là nội dung quan trọng trong VĂN (học vấn).

o0o0o

Xưa có các kì thi VÕ, triều đình lấy đỗ cử nhân võ, tiến sĩ võ (trước nữa, có học vị đô lực sĩ…). Nhưng đại đa số thanh niên vẫn muốn thăng quan tiến chức bằng VĂN, thầm xem VÕ là võ biền (quan cấp thấp, quan võ đều là biền, không được trọng bằng quan văn)! Đó là nhược điểm của người Việt Nam chúng ta. Hiện nay, dưới chính thể hiện hành, ở nước ta đã có CỬ NHÂN QUÂN SỰ, TIẾN SĨ QUÂN SỰ chưa?

o0o0o

Để chứng tỏ mình là người bút mực, sĩ và quan xưa để móng tay dài. Ta đánh thua Pháp, một phần lớn vì cái thói tay thon móng chuốt (kém rèn luyện thể lực)! Cần LỄ, VĂN, và cũng cần phải KIỆN (tráng kiện).

o0o0o

Cần phải thấu hiểu đầy đủ nội hàm của từng khái niệm: LỄ, VĂN, KIỆN, và sự thiếu hụt của tiêu ngữ “Tiên học lễ, hậu học văn”, bổ sung thành ĐỨC DỤC (lễ), TRÍ DỤC (văn), THỂ DỤC (kiện).

T.X.A.
sáng 28-11-2021

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036355079971756/
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036371483303449/
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036408309966433/
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036433426630588/
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036551919952072/
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036553259951938/
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036450626628868/
https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3036571663283431/

Móng tay nhà nho: móng tay lá lan — Ảnh: anhxua . net

.

Phim: Thời đảo chính, hạ bệ Khrushchov (Mosfilm, 1993)

        
.
Lịch sử Liên Xô những năm 60-70 / thế kỉ XX:
Thời đảo chính, hạ bệ Khrushchov (Mosfilm, 1993, hãng phim lớn nhất của Liên Xô cũ và của Nga hiện nay) — SÓI XÁM tập 1 & tập 2 (trọn bộ phim):
.

.
BẤM VÀO LINK ĐỂ XEM TRÊN YOUTUBE, tập 1:
https://youtu.be/FsIrUADWWvA
.

.
BẤM VÀO LINK ĐỂ XEM TRÊN YOUTUBE, tập 2:

https://youtu.be/D6U5rMM0M98
.

.

“MẠ” (mẹ) VÀ NHỮNG TIẾNG ĐẦU TIÊN TRẺ CON TẬP NÓI

        
.
“MẠ” (má, mẹ) VÀ NHỮNG TIẾNG ĐẦU TIÊN TRẺ CON TẬP NÓI THUỘC VỀ NHÂN LOẠI
Trần Xuân An

Khi trẻ con tập nói, môi bập bẹ các tiếng: ba, cha, má, mạ, mẹ, mệ, bà… Đó là trẻ con người Việt. Nhưng trẻ con trên thế giới hình như ở chủng tộc nào cũng vậy, vì đó là các âm dễ nhất khi phát ra bằng thanh quản trẻ con. Có lẽ ai cũng biết các tiếng gọi cha, mẹ của người Pháp, người Anh, Mỹ… cũng tương tự như thế. Theo Google (dịch), “mạ”, “má” hay “mẹ” (dùng để gọi) trong tiếng Việt, ở các ngôn ngữ khác là:

Tiếng Anh: Mom; mama
Tiếng Pháp: Maman
Tiếng Bồ Đào Nha: Mãe
Tiếng Đức: Mama
Tiếng Hà Lan: Mama
Tiếng Hàn Quốc: 엄마 [eomma]
Tiếng Hindi (Ấn): मां [maan]
Tiếng Ý: Mamma
Tiếng Hy Lạp: μου [mou]; μαμά [mamá]
Tiếng Kh’Mer: ម៉ាក់ [meak], ម៉ែ [me]
Tiếng La-tinh: Mater
Tiếng Đan Mạch: Mor
Tiếng Mã Lai: Mak
Tiếng Tây Ban Nha: Mamá
Tiếng Nga: Мама [mama]
Tiếng Hoa (phồn thể): 媽媽 [māmā]
…v.v…
Tiếng Chăm: amaik [amek] và inư [i nư]
(tra thêm: Inrasara, Từ điển Việt – Chăm, Nxb.KHXH., 1995).

Tôi từng có cặp câu lục bát:

ba, ba, mạ, mạ, bà ơi
ngọn nguồn cái đẹp cũng lời đầu tiên

Từ “MẠ” (má, mẹ) của người Bắc Trung bộ được dùng để gọi thân mẫu của mình. Dĩ nhiên, từ đồng âm dị nghĩa trong từng ngôn ngữ khá phổ biến, nhưng không liên quan gì nhau.

Những âm thanh bập bẹ đầu đời ở trẻ thơ là những từ (tiếng) của nhân loại, vì loài người có thanh quản giống nhau, chứ không của riêng dân tộc nào, thuộc về ngôn ngữ của dân tộc nào.

T.X.A.
tối 21-11-2021

…………
Xem thêm:

http://www.tranxuanan-writer.net/Home/danh-muc-tac-pham-txa/txa-ben-kia-doc-ma-oi/tho-txa-ve-huong-lam-suoi-huong

Bài 6
DỐC ‘MẠ ƠI!’
Trần Xuân An

~~ Tặng các cô Thanh niên xung kích thành phố Huế đã có công khai canh làng Hương Lâm, Lâm Đồng. ~~

ngang qua đỉnh dốc ‘Mạ ơi!’
nghe tươi trong tiếng gió vời vợi reo

năm nào, vách núi cheo leo
bủa quanh em, mây rừng treo, gai dày
mưa trôi giọt lệ chảy dài
khóc dưới núi này, em gọi: Mạ ơi!

Mạ ơi! đồng đội nghe rồi
tựa vai nhau vượt đỉnh trời, buốt tê
phát cây, xẻ lối, mù che
ánh trăng lòng mẹ, bạn bè soi thêm

dốc đời đá thủng gót mềm
lại nâng từng bước chân em vào đời

‘Mạ ơi!’ – dốc có tên rồi
tiếng yêu thương giữa lưng trời, âm vang
hóa hừng đông sáng xóm làng
là cửa ngõ, bay hương ngàn, nắng khơi

dẫu qua bao núi bao đồi
nâng lòng nhau – tiếng Mạ ơi năm nào
dốc dù vơi cạn trôi hao
tiếng yêu thương mãi ngân vào mùa xanh.

T.X.A.
1980 – 1981

Bài 9
NỤ CƯỜI ƯỚT MƯA SAU DỐC ‘MẠ ƠI!’
Trần Xuân An

cổ thụ chết đứng lau tre quắt
rừng già còn ngấm chất da cam
tứ thơ sao để trơ và trụi
mưa xối hồn ào ạt thét gầm

lá rụng ngàn năm đất tơi xốp
mưa nhào dẻo quánh dọc triền sông
sên vắt nhảy búng xuyên vào ngực
tim hoài rỉ máu, thác ghềnh hồng

thác ghềnh ghềnh thác chảy xé đá
bom xô trái núi suối lệch nghiêng
mấy mùa mưa dội lên trang sách
thì đọc nỗi đời trong mắt hiền

mưa xanh rừng lửa, mưa làng mới
sũng mũ-tập-kết, nón bài thơ
già nua bủng và con gái bẫm
bầm cuồng sĩ ngố, beo giáo khờ

mưa chiến khu thời-chưa-hậu-chiến
trạm xá lán tranh sắp lớp nằm
mưa kháng chiến chống rách và đói
cấm vận, giặc phương bắc, tây nam!

mưa bom mưa truyền đơn, thuốc độc
tuổi nhỏ nhìn bay đặc góc trời
và mưa. Mười lăm năm ngẫm lại
ơn Nụ Cười sau dốc nghẹn ‘Mạ ơi!’.

T.X.A.
1980 & 1995

* Vùng KTM. Hương Lâm. Hương Lâm có nghĩa là người dân Huế (sông Hương) ở Lâm Đồng (vùng cao nguyên Lâm Viên [Liang Biang] – thượng nguồn sông Đồng Nai). Về sau, cuối thập niên 80/XX, vùng KTM. Hương Lâm tách thành hai xã Hương Lâm và Đạ Lây. Trong tiểu thuyết “Bên kia dốc ‘Mạ ơi!’”, tôi gọi vùng Hương Lâm (1977-1980) là Suối Hương (Đạ Hương).
Các bài thơ về Hương Lâm này đã đăng trên báo chí, tuyển thơ (1979-1982…) và in trong các tập thơ riêng đã xuất bản.

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3031841893756408/
.
Sách của Trần Xuân An: “Bên kia dốc ‘Mạ ơi!'”:
.

.
Ảnh: Google search:

.

.

THƠ ĐÁ VỠ

Bài 19 – viết thêm sau BLSLXOBH.

        
.
Bài 19 – viết thêm sau BLSLXOBH.
THƠ ĐÁ VỠ
Trần Xuân An

có thơ như… mảng đá bỗng nhiên vỡ
vỡ ra từ khối lòng ta núi non
không đẽo gọt, không nhũ kim óng ánh
nhìn, nghe ra, văn xuôi trầm trống dồn

nét tư duy lặn sâu trong chất đá
chi tiết nào thạch anh ẩn bên trong?
trước mắt thường chẳng đá nào có tứ
thấy lởm chởm, xám xịt, đầy núi sông

thơ văn xuôi — thơ văn xuôi chất mộc
đặt mảng đá thô sơ trên bàn chơi
đừng vứt đi, vứt ra khơi, thủng sóng
vứt lên trời, mây sưng vù, ngừng trôi!

T.X.A.
08:19-10:02, 21-11-2021

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3031570483783549/

Ảnh chỉ có tính chất minh hoạ, trang trí cho trang web, nguồn: VTC News & Hội Sinh vật cảnh VN. – google search:

.

.

NGÀY HIẾN CHƯƠNG CÁC NHÀ GIÁO … LẠI NHỚ CHUYỆN CŨ

        
.
Bài 18 – viết thêm sau BLSLXOBH.
NGÀY HIẾN CHƯƠNG CÁC NHÀ GIÁO DÂN CHỦ
20-11 NĂM NAY, LẠI NHỚ CHUYỆN CŨ
Trần Xuân An

~~ Và nhớ “Thầy đồ nho – Trò cộng sản” ~~

thuở học trò lớp chín
chúng tôi vào xem vì không tin
lời đồn ra từ bệnh viện
chuyện anh bộ đội thương binh
nhỏ bé trẻ thơ
máu ướt bông băng
may thay không xích khoá
trong cơn đau mê sảng
đọc thơ Tố Hữu về Lê-nin, Bác Hồ

bạn tôi có đôi người buột miệng
Chúa ơi! Mô Phật!
đứng bên giường anh, khẽ hỏi
sao bạn còn nhớ Liên Xô?
muốn làm Pa-ven, gồng lên, máu rướm *
càng ướt bông băng
và có thể thêm xích khoá vào giường?

thầy giám học mỉm cười giải thích
Chúa ơi, mô Phật hay Lê-nin, Bác Hồ ơi
hình như ở anh chàng bộ đội này
đồng nghĩa
chính trị đã tôn giáo hoá từ vành nôi
trường học thành chùa chiền lãnh tụ
giáo đường lãnh tụ
còn ở Miền Nam
triều đại Ngô Đình độc tài đã đổ
thầy trò mình không như thế nữa
trường học ta khoa học, vô tư
vượt va vấp
trên đường khoa học, vô tư

mãi hai mươi năm sau
khi tôi không còn là thầy giáo đỏ
(có làm thơ về Bác Hồ
như nhân vật lịch sử)
gặp người bạn cũ
nghe bạn kể về thầy giáo cũ
thầy bị lao cải dăm năm
rồi về quê nghèo, cuốc đất
cùng bao học trò yêu khoa học vô tư
đến tuổi đi quân dịch, bại trận, trở về
cuốc đất
cùng cười buồn, vẫn khoa học vô tư:
niệm Phật, niệm Chúa cũng là nhồi sọ
nhưng nhồi sọ
buông bỏ súng, đạn, dao, lê!
hay chiến đấu cũng vì Chúa, Phật!
đa số vì khoa học vô tư
khoa học vô tư cao quý thay
đó là điều cần thiết cho Tổ quốc
nhưng sách vở một đời rồi cuốc đất
thầy trò buồn
nhưng ngẩng cao gương mặt.

T.X.A.
06:32-09:11, 19-11-2021
…………..

(*) Người cộng sản là chiến sĩ cách mạng thế giới, điển hình là nhân vật tiểu thuyết tự truyện Paven Corsaghin trong “Thép đã tôi thế đấy!” của Nicolai Alekseyevich Ostrovsky, người Ukraina – cuốn sách phổ biến sâu rộng trong thanh thiếu nhi Miền Bắc trước 1975 (Xem trích đoạn bên dưới).
“Cách mạng thế giới”, “phấn đấu vì lí tưởng cộng sản trên toàn thế giới” là tinh thần chính trong “Tuyên ngôn Đảng Cộng sản” (Marx – Enghels, 1848), trong “Luận cương về dân tộc và thuộc địa” (Lenin, 1920).
Do đó, chỉ với mục tiêu đánh đuổi thực dân Pháp, phát xít Nhật mà nước ta thành điểm nóng Chiến tranh Lạnh toàn cầu, dài dằng dặc đến 44 năm (1945-1954-1975-1989).

Về nhân vật trong bài thơ này của tôi, tôi nhấn mạnh:
Tuổi thanh thiếu nhi như tấm lụa trắng mà tôn giáo, trường học, guồng máy tuyên truyền của nhà nước là các thợ nhuộm. Các thợ nhuộm ấy có thể nhuộm tấm lụa trắng thành bất kì màu sắc gì, có thể thành màu tổng hợp, chứ không thể còn là màu trắng ban đầu nữa.

Trích đoạn:
Sự thật về lời nói cuối cùng của Paven Coócsaghin
15:00 25/01/2007
Bài báo của Lê Huy Tiêu

“Trong bản thảo ban đầu, câu nói của Paven Coócsaghin như sau: “Phấn đấu vì lý tưởng cộng sản chủ nghĩa”. Khi cuốn “Thép đã tôi thế đấy” in ra tiếng Việt, câu này được sửa thành “Phấn đấu vì sự nghiệp giải phóng loài người”. [Đúng ra, ngay trong bản tiếng Nga, đã được chỉnh sửa như thế — T.X.A. sau khi tham khảo các tư liệu khác, chua thêm].

Ai đã từng đọc, thậm chí chưa đọc “Thép đã tôi thế đấy” đều biết câu nói nổi tiếng của nhân vật chính Paven Coócsaghin: “Cái quý nhất của con người ta là sự sống. Đời người chỉ sống có một lần. Phải sống sao cho khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng đã sống hoài sống phí, cho khỏi hổ thẹn vì dĩ vãng ti tiện và hèn đớn của mình, để khi nhắm mắt xuôi tay có thể nói rằng: Tất cả đời ta, tất cả sức ta, ta đã hiến dâng cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài người”.

Trong bản thảo ban đầu, câu kết đó viết như sau: “Phấn đấu vì lý tưởng cộng sản chủ nghĩa”. Khi in ra đã được sửa thành “Phấn đấu vì sự nghiệp giải phóng loài người” (bản dịch tiếng Việt do Thép Mới và Huy Vân thực hiện năm 1967 đã bỏ mất từ “phấn đấu”). Lý tưởng Cộng sản chủ nghĩa cũng là sự giải phóng loài người. Ở đây không phải là sự thay đổi về nội hàm mà chỉ là về mặt tu từ mà thôi. Chúng ta phải thán phục sự tinh tế của người biên tập thời ấy. Thay đổi như thế, giá trị toàn nhân loại của câu cách ngôn càng thêm sâu sắc”.
(trích đoạn đầu bài báo)
https:// cand. com. vn/Tu-lieu-van-hoa/Su-that-ve-loi-noi-cuoi-cung-cua-Paven-Coocsaghin-i325372/

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3030109533929644/
.
Tranh minh hoạ – Google search
.

.

XIN LỖI TRƯỚC, ĐÂY LỜI NÓI THẬT

        
.
Bài 17 – viết thêm sau BLSLXOBH.
XIN LỖI TRƯỚC, ĐÂY LỜI NÓI THẬT
Trần Xuân An

các nhà văn chương
lo âu tác phẩm bị đốt xoá đi
không còn một chữ
lo ngại sách bị sửa, lệch xa tâm huyết
lo sợ bị cướp sách như cướp công
sách còn đó
nhưng thay vào tên tác giả khác
(như trong sử quân sự
trong sử chính trị
đã từng)
lo lắng mình chết, cường quyền chưa chết
đó là nỗi lo tự nghìn xưa
cho đến bây giờ, còn biết

các nhà văn chương
muốn toả sáng không chịu kém mặt trời
nghĩ tội chi làm con đom đóm
chớp loé phù du
sống trong lời hứa ngầm, phỉnh gạt
của thế lực ngầm
tưởng các nhà văn chương là con nít

nhưng Hữu Loan…
nhóm Nhân văn – Giai phẩm
không có nỗi lo ấy
biết rõ tuổi tên, tác phẩm mình lừng lẫy
ở Miền Nam và trên thế giới, dài lâu
(như nhiều nhà văn chương ở Miền Nam
nổi danh ở Miền Bắc và trong Khối Đỏ)
họ nhẫn nại trong đói nghèo, khổ nhục!

nhưng giả dụ nếu chưa được thế
chắc chi không uốn bút thành cần câu
câu cơm áo, câu hào quang!
cũng chẳng ai lao tâm khổ tứ viết
để rồi bản thảo thành hư không!
tác phẩm chưa tạo nên tác dụng gì
tác giả đã mục xương trong tù huyệt!

nhưng trên tất cả là quy luật âm dương
như vòng tròn thái cực
tương khắc, tương sinh, tương tác
cùng hiển minh tồn tại
và nhờ thế may ra còn văn chương
còn sự thật!
âm dương trong một chỉnh thể
trái tim khối óc
biết phải trái
— chỉnh thể nhà văn chương
và mọi người trong xã hội…

câu thơ này cần lặp lại:
trong mỗi chỉnh thể có âm dương
trái tim khối óc biết phải trái
phải trái của dương, phải trái của âm…
lương tâm
và hoà giải.

T.X.A.
trước 10:02, 17-11-2021

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3028675394073058/
.

.

.

Tổ quốc không phải là tôn giáo. Tổ quốc không phải là chủ nghĩa, càng không phải là quốc kì Liên Xô!
TỔ QUỐC LÀ QUỐC SỬ.

.

TÂM TRẠNG THẬT, NHÀ THƠ THẬT

        
.
Bài 16 – viết thêm sau BLSLXOBH.
TÂM TRẠNG THẬT, NHÀ THƠ THẬT
Trần Xuân An

thù Pháp trăm năm xa, đánh Pháp
tự biết thành Hồng quân, không ngờ
suối soi, bóng người, những về đâu, vô định
“Đèo Cả”, Hữu Loan, chân thật thơ

cha mẹ bị bừa đầu, sau đấu tố
cô gái mồ côi, mót khoai nhai sống, bơ vơ
nhớ ơn bao gánh gạo, giúp Hồng quân đánh Pháp
Hữu Loan cưới về, một đời đá nặng xe thồ

con gái nhà địa chủ, tóc thơm “Hoa lúa”
là ảo tưởng Đỏ nhân hậu rồi, thơ thật ước mơ
một đời thi sĩ xe thồ đá nặng
ngực “Đèo Cả”, suối mồ hôi, buồn, không hư vô.

T.X.A.
06:45-08:03, 16-11-2021
…………

(*) Trích tự thuật của nhà thơ Hữu Loan:
“… Định mệnh đưa đẩy, dắt tôi đến với một phụ nữ khác, sống cùng tôi cho đến tận bây giờ. Cô tên Phạm Thị Nhu, cũng là phụ nữ có tâm hồn sâu sắc. Cô vốn là một nạn nhân của chiến dịch cải cách ruộng đất, đấu tố địa chủ năm 1954, 1955. Lúc đó tôi còn là chính trị viên của tiểu đoàn. Tôi thấy tận mắt những chuyện đấu tố. Là người có học, lại có tâm hồn nghệ sĩ nên tôi cảm thấy chán nản quá, không còn hăng hái nữa.

Thú thật, lúc đó tôi thất vọng vô cùng. Trong một xã thuộc huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa, cách xa nơi tôi ở 15 cây số, có một gia đình địa chủ rất giàu, nắm trong tay gần năm trăm mẫu tư điền. Trước đây, ông địa chủ đó giàu lòng nhân đạo và rất yêu nước. Ông thấy bộ đội sư đoàn 304 của tôi thiếu ăn nên ông thường cho tá điền gánh gạo đến chỗ đóng quân để ủng hộ. Tôi là trưởng phòng tuyên huấn và chính trị viên của tiểu đoàn nên phải thay mặt anh em ra cám ơn tấm lòng tốt của ông, đồng thời đề nghị lên sư đoàn trưởng trao tặng bằng khen ngợi để vinh danh ông.

Thế rồi, một hôm, tôi nghe tin gia đình ông đã bị đấu tố. Hai vợ chồng ông bị đội Phóng tay phát động quần chúng đem ra cho dân xỉ vả, rồi chôn xuống đất, chỉ để hở hai cái đầu lên. Xong họ cho trâu kéo bừa đi qua đi lại hai cái đầu đó cho đến chết. Gia đình ông bà địa chủ bị xử tử hết, chỉ có một cô con gái 17 tuổi được tha chết nhưng bị đội Phóng tay phát động đuổi ra khỏi nhà với vài bộ quần áo cũ rách. Tàn nhẫn hơn nữa, chúng còn ra lệnh cấm không cho ai được liên hệ, nuôi nấng hoặc thuê cô ta làm công. Thời đó, cán bộ cấm đoán dân chúng cả việc lấy con cái địa chủ làm vợ làm chồng. Biết chuyện thảm thương của gia đình ông bà địa chủ tôi hằng nhớ ơn, tôi trở về xã đó xem cô con gái họ sinh sống ra sao vì trước kia tôi cũng biết mặt cô ta. Tôi vẫn chưa thể nào quên được hình ảnh của một cô bé cứ buổi chiều lại lén lút đứng núp bên ngoài cửa sổ nghe tôi giảng Kiều ở trường Mai Anh Tuấn. Lúc gần tới xã, tôi gặp cô ta áo quần rách rưới, mặt mày lem luốc. Cô đang lom khom nhặt những củ khoai mà dân bỏ sót, nhét vào túi áo, chùi vội một củ rồi đưa lên miệng gặm, ăn khoai sống cho đỡ đói. Quá xúc động, nước mắt muốn ứa ra, tôi đến gần và hỏi thăm và được cô kể lại rành rọt hôm bị đấu tố cha mẹ cô bị chết ra sao. Cô khóc rưng rức và nói rằng gặp ai cũng bị xua đuổi; hằng ngày cô đi mót khoai ăn đỡ đói lòng, tối về ngủ trong chiếc miếu hoang, cô rất lo lắng, sợ bị làm bậy và không biết ngày mai còn sống hay bị chết đói. Tôi suy nghĩ rất nhiều, bèn quyết định đem cô về làng tôi, và bất chấp lệnh cấm, lấy cô làm vợ.

Sự quyết định của tôi không lầm. Quê tôi nghèo, lúc đó tôi còn ở trong bộ đội nên không có tiền, nhưng cô chịu thương chịu khó, bữa đói bữa no…. Cho đến bây giờ cô đã cho tôi 10 người con – 6 trai, 4 gái – và cháu nội ngoại hơn 30 đứa! …”. (Hết trích).

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3027879877485943/
.
Ảnh: nhà thơ Hữu Loan và bà Phạm Thị Nhu (vợ ông) – Google search:
.

.

CÂY GỖ VUÔNG VÀ LIỄU RỦ

        
.
Bài 15 – viết thêm sau BLSLXOBH.
CÂY GỖ VUÔNG VÀ LIỄU RỦ *
Trần Xuân An

lần đầu tiên tôi ra Hà Nội
cô gái Thanh tặng ảnh một nhà thơ
Hồ Gươm chợt “tím hoa sim” khuất mờ “Đèo Cả”
sóng gầm, sóng yên, liễu nhu uyển lại phất phơ

tỉnh lại tìm em, em biến mất
“cây gỗ vuông” chịu hoà giải với liễu chưa?
thi sĩ chỉ cần viết điều phải viết
là cứng cỏi Hữu Loan cộng với liễu ven hồ

nội chiến, tôi chưa từng cầm súng
thương dân tộc, dù ở phía nào, không phải nô
thấu hiểu “cây gỗ vuông”, liễu mềm hoa đỏ
tre Miền Nam, vặn mình theo bão, vì yêu tự do

mặc dù viết về Cao, sông Hương như gươm thép *
chân tính tôi mềm làn nước, điệu hò
“cây gỗ vuông” sinh ra em, cô giáo
ảnh nhà thơ hiển hiện, trên tre dọc đường vô

sông nước Tổ quốc ta đều có bóng tre, bóng liễu
những “cây gỗ vuông” theo gió buồm, hò dô
sòng phẳng, nước uốn cong do lách cồn, lách núi *
“trăm sông về một biển”, cha ông bảo tự bao giờ.

T.X.A.
trước 18:01, 13-11-2021
…………….

(*) ~ Hai bài thơ “Màu tím hoa sim”, “Đèo Cả” nổi tiếng của Hữu Loan. Và bài thơ “Chuyện Di Tề”, trong đó, ông ví mình như “cây gỗ vuông”. ~ Cao Bá Quát có câu thơ lừng danh: “trường giang như kiếm lập thanh thiên” (sông dài như kiếm dựng trời xanh, bài “Hiểu quá Hương giang”: Buổi sáng qua sông Hương). ~ Sòng phẳng, đồng nghĩa với bằng phẳng, đều khắp, phân minh, không nhấp nhem. Tục ngữ: “Ăn cho đều, tiêu cho sòng” (“ăn cho đều, kêu cho khắp”).

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3025935474347050/

Ảnh: Liễu rủ – Google search
.

NHÀ VĂN BẢO CỰ,TIÊU DAO, GIẤC MỘNG TỀ VẬT

        
.
Bài 13 – viết thêm sau BLSLXOBH.
NHÀ VĂN BẢO CỰ,
TIÊU DAO, GIẤC MỘNG TỀ VẬT
Trần Xuân An
.
sân hoa, bàn ghế – cây chia khúc
chiều tối B’Lao, bóng điện se
trường cũ, tiêu dao, qua mặt trận
nhánh cà phê đỏ, vướng sương nhoè
.
báo đăng: hồn tự do, hằn trói
mặt trận, anh rời, mặt giấy tê
thương “tím hoa sim”, thồ đá vỡ
nỗi đau, đá nháng lửa, sao khuya
.
quán Sài Gòn gặp, một lần khác
biết viết nước này, in nước kia
“đối diện” đâu còn thời “đứng dậy”
Huế xưa tìm gọi sách anh về.
.
T.X.A.
07:11-09:00, 12-11-2021

https:// www. facebook. com/tranxuanan.writer/posts/3024922971114967/
.
(Đã gửi nhà văn Tiêu Dao Bảo Cự, 12-11-2021)
.

.