.
NHÀ RƯỜNG VÀ CHIẾC GHE TRE, CÂY CHUỐI
ĐỐI PHÓ VỚI BÃO LỤT Ở MIỀN TRUNG
Trần Xuân An
Ở Miền Trung nước mình, mỗi năm đều phải đối phó với khoảng mươi trận bão lụt lớn nhỏ. Đó là nói mức độ lớn nhỏ bình thường. Và thật ra, vài chục năm mới có một trận bão khủng khiếp hay một trận lụt kinh hoàng.
Kinh nghiệm chống bão lụt của cha ông mình ngày xưa là làm nhà rường. Đó là loại nhà rất vững trước những trận bão hay lụt có sức tàn phá ghê gớm, nhờ ở hệ thống mộng và xuyên trếnh, đòn tay, rui, mè, đặc biệt loại cột thách (có độ nghiêng nhất định, như thể choãi chân). Xuyên trếnh ngoài tác dụng giữ chặt đầu các cột nhà, còn được dùng làm “tra” (chồ, lẫm) để đựng thóc và các thứ đồ dùng quý báu, sách vở, gia phả. Loại nhà rường còn có khung xà thượng và khung xà hạ (tương tự như khung nhà bê tông sau này, mà người ta gọi là chaînage thượng, hạ), có tác dụng giữ chặt các đầu cột và chân cột. Mái nhà rường lợp ngói âm dương dày đến cả tấc (10 cm), với nhiều lớp ngói liệt và vôi vữa. Nền nhà cũng được xây và đổ đất, nện chặt, khá cao, có thể lên đến một mét.
Nhưng đó là nhà giàu có. Còn đối với nhà nghèo, làm nông, nhà lợp tranh vách đất, thì bảo đảm nhất là có chiếc ghe đan bằng tre. Những gia đình sống trên đất vườn, làm ruộng, không sống bằng nghề đánh cá chuyên nghiệp, vẫn có thể dùng chiếc ghe đó để kiếm thêm con cá, con ốc hằng ngày. Nếu ở xa kênh, sông, nhiều nhà gác ghe tre ấy phía dưới hai vì kèo nhà bếp hoặc ở dưới mái của chái nhà trên. Với chiếc ghe đó, khi có lũ lụt thì di chuyển đồ đạc, khoai thóc và cả gia đình đi đến nơi cao ráo. Chiếc ghe đan bằng tre, trát phân trâu lớp trong, bồi thêm nhiều lớp dầu rái, khá nhẹ và cơ động.
Cây chuối cho trái để ăn, nhà nào ở nông thôn cũng có, có thể dùng để cặp hai bên mạn ghe và làm phao cứu sinh. Cây chuối cũng có thể kết làm bè với các cây đòn xóc, có dây mây buộc kĩ. Bè dùng để chuyên chở gia súc, gia cầm (gà, vịt, chim bồ câu, chó, heo), kéo theo trâu bò (trâu bò lội nước được).
Ngày nay, vào những năm cuối của thập kỉ 20/XXI, ở nông thôn Miền Trung, nhà chống bão lụt tốt nhất là nhà đúc khung bê tông, xây gạch, đúc mái bằng hay có sàn lầu đúc. Và về ghe tránh lụt, cũng có nhà sắm ghe nhôm, ghe chất dẻo. Áo phao cứu sinh hiện nay cũng được bày bán nhiều.
T.X.A.
17-10-2016
XEM THÊM TRÊN FACEBOOK:
https://www.facebook.com/tranxuanan.writer/posts/1771336433140300
.
Ảnh minh họa: Google search – Từ Nguyễn (huongthuy . thuathienhue . gov)
.
.
.
ĐÃ ĐĂNG FACEBOOK:
.
https://www.facebook.com/tranxuanan.writer/posts/1771718876435389
.
http://www.tranxuanan-writer.net
http://www.txawriter.wordpress.com ( cauyhe.net )
http://www.facebook.com/tranxuanan.writer
.
.
Chiếc cầu Ý Hệ (cầu Hiền Lương) 